24.04.2020.
Preuzmite tekst zakona
Detaljnije

Predlagač:
Vlada RS
Vrsta procedure: Redovna
Oblast zakona: Zdravstvo
Status: Usvojen.

Članom 1. ovoga Zakona, definiše se premet zakona.

U Članu 2. definiše se pojam liječenja neplodnosti postupcima biomedicinski potpomognute oplodnje (dalje BMPO). Prema definiciji ovoga zakona BMPO obuhvata postupak kod kojeg se primjenom savremenih i naučnih biomedicinskih dostignuća u slučaju neplodnosti, kao i u slučaju postojanja medicinskih indikacija za očuvanje plodnosti, omogućava spajanje muške i ženske reproduktivne ćelije radi postizanja trudnoće na način drugačiji od prirodnog načina postizanja trudnoće.

U članovima od 3 do 11. definišu se načela kojima se vodi ovaj Zakon, dok se u Članu 12. određuje primjena ostalih propisa na pitanja koja nisu uređena ovim Zakonom.

Član 13. donosi objašnjenje pojmova i izraza koji su korišteni u ovom Zakonu. Među ostalim, definisani su pojmovi kao što su reproduktivna ćelija, jajna ćelija, zigot i sl. Pojmovi.

U Glavi II ovoga Zakona od Člana 15. do 32. definiše se Organizovanje Centra za BMPO i osnivanje Banke. U Centar za BMPO se osniva u sklopu Zdravstvene ustanove koja obavlja zdravstvenu djelatnost ginekologije i akušerstva, kao njena organizaciona jedinica, ako ispunjava uslove koji se odnose na prostor, kadar i opremu za obavljanje BMPO. Banka reproduktivnih tkiva i/ili ćelija i embriona (u daljem tekstu: Banka) osniva se kao javna ili privatna zdravstvena ustanova ako ispunjava uslove koji se odnose na  prostor, kadar i opremu za obavljanje djelatnosti Banke. U Banci se vrši doniranje, davanje, obrada, testiranje, konzerviranje, karantin, zamrzavanje, odmrzavanje, skladištenje, distribucija, uvoz i izvoz reproduktivnih tkiva. O ispunjenosti pomenutih uslova, odlučuje Komisija pri Ministarstvu zdravlja i socijalne zaštite. Dalje, određuje se da Ministar zdravlja i socijane zaštite imenuje članove Komisije. Način rada, vrijeme odlučivanja te pravni lijekovi su također definisani Članom 15.

Članom 16. se definiše se izbor i uslovi za lica sa posebnim ovlaštenjima i odgovornostima u Centru za BMPO i Banci. Dalje ovim Članom, se određuju obaveze odgovornih lica, prava i obaveze.

Član 17. definiše uspostavljanje Imenovanje i razrješenje Stručne savjetodavne komisije u BMPO. U skladu sa ovim oderdbama Stručna savjetodavna komisija obavlja stručno-medicinska i organizaciona usklađivanja, usmjeravanje rada i aktivnosti u BMPO, koja se zasnivaju na načelima profesionalne etike i deontologije. Ministar, na prijedlog zdravstvene ustanove koja u svom sastavu ima Centar za BMPO i Banke, imenuje i razrješava predsjednika i članove Stručne savjetodavne komisije u BMPO. Stručnu savjetodavnu komisiju u BMPO čini sedam članova. Definisan je i sastav komisije, odnosno koje struke moraju biti njeni članovi.

Članom 18. definisani su zadaci ove Komisije.

Članom 19. se navodi potreba za stalnom edukacijom uposlenika Centra i Banke, te u Članu 20. se precizira uspostavljanje, sprovođenje i upravljanje sistemom kvaliteta. Daljnjim Članovima se definišu procedure praćenja i prijavljivanja ozbiljnih neželjenih pojava i ozbiljnih neželjenih reakcija u BMPO (Člam 21.). Članom 22. se nalaže formiranje Standardne operativne procedure za djelokrug rada Centra za BMPO. Dalje, Zakon predviđa da je Centar za BMPO obavezan voditi evidenciju o podacima iz djelokruga rada, medicinsku dokumentaciju, sljedivost identifikacije reproduktivnog tkiva. Članom 26 do 30. se definišu procedure, uslovi i obaveze Centra za BMPO i Banke u vezi uslova i vremena skladištenja, načina rukovanja i procedura vezanih za reproduktivna tkiva i ćelija. Članovim 31. i 32. definiše se obaveznost potpisivanje ugovora sa trećim licima zbog osiguranja kvalitete, te uslovi za ukidanje Centra za BMPO i Banke.

Glava III ovoga Zakona, sadrži članove kojima se regulišu vrste i postupci oplodnje u BMPO. U skladu sa Članom 33. vrste oplodnje u BMPO mogu biti: unutartjelesna oplodnja i vantjelesna oplodnja. Unutartjelesna oplodnja obuhvata unošenje spermatozoida u reproduktivne organe žene i/ili unošenje jajnih ćelija zajedno sa spermatozoidima u reproduktivne organe žene. Vantjelesna oplodnja obuhvata spajanje jajnih i sjemenih ćelija izvan tijela žene u cilju stvaranja embriona i prenošenje embriona u reproduktivne organe žene. Članom 34. se određuje broj embriona u BMPO, te se navodi da je neophodan zajednička pismena saglasnost oba bračna, odnosno vanbračna supružnika o broju embriona koji se unose u tijelo žene. Članovima 35. i 36. definisani su pojmovi homologne i heterologne vantjelesne oplodnje, te uslovi za te procedure. Član 38. definiše preimplantacijsku genetsku dijagnostiku, te slučajeve kada se ona primjenjuje.

Glava IV, obuhvata članove kojima se regulišu prava i obaveze u BMPO. Pravo na BMPO imaju punoljetni i poslovno sposobni žena i muškarac kojima je potrebna pomoć u liječenju neplodnosti, a koji vode zajednički život i koji su sposobni da vrše roditeljsku dužnost i u takvom su psihosocijalnom stanju na osnovu koga se opravdano može očekivati da će biti sposobni da obavljaju roditeljske dužnosti koje su u interesu djeteta. Pravo na finansiranje BMPO iz sredstava zdravstvenog osiguranja vrši se u skladu sa propisima kojim se uređuje oblast zdravstvenog osiguranja. Član 40. i 41. definišu obaveze primaoca reproduktivnih ćelija prema djetetu začetog u BMPO u skladu sa porodičnim zakonom, te prava na informaciju. Član 43. ističe da se BMPO može izvršiti samo uz pismeni pristanak primaoca reproduktivnih tkiva i/ili ćelija i primaoca embriona.

Glava V uređuje doniranje reproduktivnih tkiva i/ili ćelija i embriona.  Članom 44. određuje se da je doniranje reproduktivnih tkiva i/ili ćelija i embriona je dobrovoljno i anonimno. Zdravstveni radnik ukoliko ne dobije uvid u pismeni pristanak da je doniranje reproduktivnih tkiva i/ili ćelija i embriona bilo dobrovoljno, obavezan je da obustavi doniranje reproduktivnih tkiva. Članom 47. definišu se davaoci jajnih ćelija, davaoci spermatozoida, te davaoci embriona. U Članu 48. navodi se da donirana reproduktivna tkiva i embrioni mogu se upotrebljavati za BMPO jednog para bračnih, odnosno vanbračnih supružnika. Ukoliko dođe do rođenja djeteta, odnosno djece doniranim reproduktivnim tkivima, preostala donirana reproduktivna tkiva se mogu upotrijebiti isključivo za ponovljeni BMPO kod istog para. Ukoliko poslije završenog BMPO ne dođe do rođenja djeteta, preostala donirana reproduktivna tkiva mogu se upotrijebiti za BMPO drugog para. Članom 49. definiše se da davaoci reproduktivnih tkiva nemaju prava i obaveze prema primaocu reproduktivnih tkiva, niti prema djetetu začetom i rođenom upotrebom doniranih reproduktivnih tkiva ili ćelija u BMPO. Članom 50 uređuje se pravo na informaciju davaoca. Da bi doniranje bilo valjano, neophodan je pristanak davaoca (Član 51.). Povlačenje dobrovoljnog pristanka uređeno je u Članu 52, prema ovome pristanak može se pismeno opozvati do momenta početka prenosa doniranih reproduktivnih tkiva i/ili ćelija i embriona.

Glava VI, uređuje zabrana u BMPO. U ovoj glavi navode se i definišu zabrane poput: zabrana plaćanja naknade za donirana reproduktivna tkiva, zabrana oglašavanja, Zabranjena je trgovina reproduktivnim tkivima, kao i zabrane koje proizilaze iz pravila struke i etike.

Glava VII ovoga Zakona, uređuje zaštitu ličnih podataka davaoca reproduktivnih tkiva, odnosno primaoca i djeteta koje je začeto u BMPO. U skladu sa ovim, Članom 58. Podaci o davaocu reproduktivnih i davaocu embriona, odnosno primaocu i djetetu koje je začeto u BMPO predstavljaju profesionalnu tajnu. Uvid u ove informacije je strogo kontrolisana i moguća je samo za zdravstvene djelatnike uključene u proces BMPO. Podaci se čuvaju najmanje 50 godina (Član 59.).

Glava VIII uređuje formiranje Republičkog registra, kojeg vodi Ministarstvo (Član 60.). ovim čalnovima se uređuju podaci koji se nalaze u registru, povjerljivost, pristup kao i korištenje podataka

Glava IX obrađuje djelatnost promocije doniranja reproduktivnih tkiva, te naučno – istraživački rad. Na embrionima koji su tokom BMPO postali suvišni dozvoljen je naučnoistraživački rad ukoliko postoji pismeni pristanak oba bračna, odnosno vanbračna supružnika koji se podvrgavaju BMPO (Član 64.)

Glava X, Zakona uređuje upravni nadzor i inspekcijski nadzor.

Glava XI sadrži kaznene odredbe. Prema ovim odredbama pravna lica se kažnjavaju novčanim kaznama od od 10.000 KM do 100.000 KM, za prekršaje definisane ovim zakonom. Odgovorno lice može dobiti novčanu kaznu u iznosu od 1.000 KM do 20.000 KM. Pored novčane kazne pravnom licu može se uz izrečenu novčanu kaznu izreći i mjera zabrane obavljanja zdravstvene djelatnosti u trajanju do šest mjeseci.

Ukupno pitanja na zakonu: 0

Sa 1 odgovora najaktivniji parlamentarac u ovom parlamentu:
Zagorka Grahovac

Nema zakona sa pitanjima u istoj oblasti.